توسط : بسیاری می پرسند که بهترین نوع ظروف یکبار مصرف کدامند؟ در پاسخ به این افراد باید بگوییم که انتخاب بهترین نوع ظروف یکبار مصرف به مواد اولیه ظروف یکبار مصرف بستگی دارد؛ درواقع مواد اولیه بکار رفته در ظروف یکبار مصرف تعیین کننده کیفیت، خواص و ویژگی های ظاهری ظروف است. همچنین، علاوه بر کیفیت ظروف یکبار مصرف تجزیه پذیری و تاثیر پسماند ظروف در محیط زیست نیز عاملی است که به مواد اولیه استفاده شده بستگی مستقیم دارد. از این رو تصمیم داریم در ادامه به بررسی مواد اولیه ظروف یکبار مصرف بپردازیم.
مواد اولیه ظروف یکبار مصرف
مواد اصلی مورد استفاده برای ظروف یکبار مصرف شامل پلاستیک، کاغذ، فوم و مواد زیست تخریب پذیر یا کمپوست هستند. هر ماده دارای مجموعه ای از ویژگی ها، مزایا و ملاحظات زیست محیطی خاص خود است که در ادامه بیشتر به بررسی آن خواهیم پرداخت.
ظروف یکبار مصرف پلاستیکی
پلاستیک به دلیل دوام، مقرون به صرفه بودن و تطبیق پذیری یکی از پرکاربردترین مواد اولیه برای ظروف یکبار مصرف است.یکی دیگر از مزایای ظروف یکبار مصرف این است که قابلیت قالب گیری خوبی دارد و می توان آن را به اشکال مختلف درآورد. با این حال، تولید و دفع ظروف پلاستیکی آثار زیست محیطی منفی به همراه دارد. به همین دلیل در سال های اخیر تلاش های بسیاری برای جایگزینی پلاستیک با انواع پلاستیک های زیست تخریب پذیر انجام شده است.
- ظروف پلی استایرن (PS): سبک هستند و برای نگهداری غذای گرم و سرد مناسبند. علاوه بر شکل پذیری بالا قیمت بسیار مناسبی نیز دارند. اما استفاده از آن در دماهای بالا و در برخورد با مواد اسیدی توصیه نمی شود.
- ظروف پلی پروپیلن (PP): این ظروف دوام و مقاومت بالایی در برابر ترک خوردن و شکستگی دارند. از آنجائیکه این ظروف در برابر دمای بسیار بالا مثل ماکروویو و یا دمای بسیار پایین مثل فریزر مقاوم هستند.اما همان نگرانی هایی که راجع به ظروف پلی استایرن وجود دارد در مورد ظروف پلی پروپیلن نیز پابرجاست.
- ظروف پت (PET): این ظروف سبک هستند، دوام بالایی دارند، شکل پذیری بالایی دارند و بازیافت پذیر هستند. با این حال، مقاومت حرارتی بسیار پایین و قابلیت انتقال مواد شیمیایی در برخورد با مواد اسیدی استفاده از آنها را با محدودیت روبرو کرده است.
- ظروف پی وی سی (PVC): ظروف pvc دوام بسیار بالایی دارند، شفاف هستند و قیمت بسیار مناسبی دارند. اما به این علت که در فرآیند تولید آنها از افزودنی های متعددی استفاده می شود در مرحله بازیافت چالش برانگیز هستند. به همین دلیل خطرات زیست محیطی در مورد آنها وجود دارد. از سوی دیگر ظروف پی وی سی در برابر حرارت مقاومت چندانی ندارند و امکان ایجاد تعییرات شیمایی در مواد غذایی وجود دارد.
ظروف آلومینیومی
ظروف آلومینیومی به دلیل رسانایی حرارتی عالی و توانایی حفظ تازگی مواد غذایی بهترین گزینه برای غذاهای گرم هستند. ظروف آلومینیومی معمولاً برای پخت، کباب کردن و نگهداری غذاهای باقی مانده استفاده می شوند. ظروف آلومینیومی سبک و بادوام هستند و به راحتی قابل بازیافت هستند و در مقایسه با ظروف پلاستیکی یا فومی گزینه ای پایدارتر هستند.
ظروف زیست تخریب پذیر
در سال های اخیر، تقاضا برای ظروف مواد غذایی زیست تخریب پذیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این ظروف از مواد گیاهی مانند نشاسته ذرت یا فیبر نیشکر ساخته شده اند و به گونه ای طراحی شده اند که در طول زمان به طور طبیعی تجزیه می شوند. ظروف زیست تخریب پذیر گزینه پایدارتری برای بسته بندی مواد غذایی یکبار مصرف ارائه می دهند و وابستگی به منابع تجدید ناپذیر را کاهش می دهند.
ظروف یکبار مصرف کاغذی
کاغذ یکی دیگر از مواد رایج مورد استفاده برای ظروف یکبار مصرف است. ظروف کاغذی بازیافت می شوند و استفاده از آنها برای سلامتی ریسکی به همراه ندارد. اما از آنجائیکه ظروف کاغذی از خمیر کاغذ تهیه می شوند، در مرحله تولید آب و انرژی زیادی مصرف می شود و از سوی دیگر فرآیند بازیافت ظروف کاغذی خود می تواند زمینه آلودگی محیط زیست را ایجاد کند.
ظروف یکبار مصرف فومی
مواد اولیه ظروف یکبار مصرف می تواند فوم باشد. فوم که به نام پلی استایرن منبسط شده (EPS) نیز شناخته می شود، بسیار سبک است و عایق حرارتی خوبی محسوب می شود. با این حال، فوم به راحتی قابل بازیافت نیست و می تواند صدها سال طول بکشد تا در محل های دفن زباله تجزیه شود.
مستربچ؛ رنگ ظروف یکبار مصرف
ظروف یکبار مصرف در رنگ های مختلفی عرضه می شوند که رنگ ظروف از طریق ماده ای به نام مستربچ ایجاد می شود. مستربچ ها خود انواع مختلفی دارند که مستربچ فود گرید قابلیت استفاده در ظروف مواد غذایی را دارد. با این حال، بدلیل قیمت بالا برخی از تولید کنندگان سودجو از مستربچ های متفرقه برای ظروف یکبار مصرف خوراکی استفاده می کنند.
مواد اولیه ظروف یکبار مصرف پلاستیکی و سلامت
یکی دیگر از نگرانی هایی که خریداران ظروف یکبار مصرف حساسیت زیادی در مورد آن دارند مبحث تاثیراتی است که ظروف یکبار مصرف می توانند بر روی سلامتی داشته باشند. این موضوع به خصوص در مورد ظروف یکبار مصرف پلاستیکی مشاهده می شود. در ادامه با برخی از اثرات ظروف یکبار مصرف پلاستیکی بر روی سلامت آشنا می شویم.
- ظروف پت: عمدتا جهت بسته بندی آب و نوشیدنی، ظروف سالاد، پلاستیک های خرید و به طور عمده در بسته بندی غذا و نوشیدنی استفاده می شود. حاوی تری‌اکسید آنتیموان است که یک ماده سرطان‌زا محسوب می شود.
- ظروف HDPE: کاربرد این ظروف معمولا به عنوان ظرف شیر، شوینده، شامپو است. این ظروف پایدارتر از ظروف پت هستند. ظروف HDPE یک گزینه ایمن‌تر برای استفاده در غذا و نوشیدنی در نظر گرفته می‌شوند. با این حال،برخی مطالعات نشان داده‌اند که پلاستیک های HDPE می‌تواند مواد شیمیایی مشابه استروژن را وارد بدن کند. این ماده می‌تواند سیستم هورمونی انسان را دچار اختلال کند.
- ظروف PVC: همان ظروف طلقی هستند که مضرترین نوع پلاستیک از نظر انتقال مواد شیمیایی به بدن و افزایش ریسک ابتلا به انواع سرطان و آلرژی شناخته می شود.
- ظروف PP: به ظروف ماکروفری معروف هستند. ظروف PP می توانند باعث ایجاد آسم و اختلالات هورمونی در انسان شوند.
- ظروف PS: همان ظروف پلی استایرن هستند که به وفور به عنوان ظروف غذا، کارتن تخم مرغ، لیوان ها و کاسه های یکبار مصرف و ظروف بسته بندی استفاده می شوند. هنگامی که PS در معرض مواد غذایی گرم و روغنی قرار می گیرد، استایرن به ماده ای تبدیل می شود که برای مغز و سیستم عصبی مضر است. همچنین می تواند بر روی ژن ها، ریه ها، کبد و سیستم ایمنی تاثیر بگذارد.
کلام آخر
در این مطلب به بررسی انواع مواد اولیه ظروف یکبار مصرف پرداختیم؛ انواع پلاستیک ها ()، فوم، کاغذ، آلومینیوم و پلیمرهای گیاهی از موادی هستند که اغلب به عنوان ماده اولیه ظروف یکبار مصرف استفاده می شوند. البته به غیر از موارد ذکر شده افزودنی های متعددی به ظروف یکبار مصرف اضافه می شود تا خواص آن به لحاظ مقاومت و شکل ظاهری بهبود یابد. به عنوان مثال انواع مستربچ که برای رنگ ظروف استفاده می شوند.
