توسط : ظروف یکبار مصرف مواد غذایی به بخشی جدایی ناپذیر از سبک زندگی مدرن ما تبدیل شده اند و شاید زندگی بدون آنها غیرقابل تصور باشد. این ظروف هم در محیط منزل به منظور بسته بندی و هم در هنگام خرید و یا استفاده از رستوران ها کار را برای افراد ساده تر می کنند. در این مقاله، انواع مختلف ظروف غذای یکبار مصرف موجود در بازار را بررسی می کنیم و ویژگی ها، مزایا و ملاحظات زیست محیطی آنها را بررسی می کنیم.
انواع ظروف یکبار مصرف براساس ماده اولیه
ظروف یکبار مصرف از نظر خصوصیات ظاهری و کاربرد تفاوت های عمده ای با یکدیگر دارند؛ برخی در برابر حرارت مقاوم ترند، برخی در برابر مواد اسید و باز از خود مقاومت بالاتری نشان می دهند و برخی دیگر از نظر مقاومت در برابر نشتی از بقیه پیشی می گیرند. این تفاوت در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی به نوع مواد اولیه به کار رفته در محصول بستگی دارد. در ادامه به برخی از مهم ترین این موارد اشاره می کنیم.
ظروف پلاستیکی
ظروف پلاستیکی شاید رایج ترین ظروف یکبار مصرف مواد غذایی باشند. این ظروف سبک و بادوام هستند و در اشکال و اندازه های مختلف وجود دارند. این ظروف اغلب از پلی پروپیلن یا پلی استایرن ساخته می شوند که عایق حرارتی عالی هستند و از آن گذشته نشتی هم ندارند و برای حمل مایعات مناسند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که ظروف پلاستیکی به دلیل ماهیت غیر قابل تجزیه پذیری می توانند اثرات منفی زیست محیطی داشته باشند. انواع ظروف پلاستیکی عبارتند از:
ظروف پلی استایرن (PS)
ظروف تهیه شده از پلی استایرن سبک هستند و به همین دلیل حمل و نقل آنها براحتی صورت می گیرد. این ویژگی در کنار ویژگی غیر حل شونده آن باعث می شود تا براحتی مواد غذایی گرم یا سرد برای مدت طولانی نگهداری شود. از سوی دیگر ظروف ps شکل پذیری بالایی دارند و از این رو می توان آنها را در انواع مدل های مختلف پیدا کرد. در کنار تمام این مزایا ظروف ps قیمت بسیار مناسبی دارند و به همین دلیل گزینه بسیار مقرون به صرفه در حجم های بالا به حساب می آیند.
با این حال، نگرانی هایی در مورد استفاده گسترده از آنها وجود دارد؛ یکی از مهم ترین نگرانی ها در مورد استفاده از ظروف پلی استایرن به شکل گسترده تحمل حرارتی پایین و امکان نفوذ مواد شیمیایی این ظروف به داخل غذاهایی است که دارای خاصیت اسیدی هستند و یا به صورت گرم داخل ظرف ریخته شده اند.
ظروف پلی پروپیلن (PP)
ظروف یکبار مصرف مواد غذایی پروپیلن دوام و مقاومت بالایی در برابر ترک خوردن و شکستن دارد. از آنجائیکه این ظروف در برابر دمای بسیار بالا مثل ماکروویو و یا دمای بسیار پایین مثل فریزر مقاوم هستند. این ویژگی در کنار مقاومت آنها در برابر مواد شیمیایی باعث شده کاربردهای متعددی در مصارف روزانه پیدا کنند.
اما با این حال نگرانی های عمده زیست محیطی آنها و همچنین امکان نفوذ مواد شیمایی از ظرف به مواد غذایی در دماهای بالا و یا در برخورد با مواد اسیدی وجود دارد.
ظروف پت (PET)
ظروف پت ظروف شفافی هستند که به دلیل سبکی، دوام بالا، شکل پذیری بالا و قابلیت بازیافتی داشتن مورد توجه بسیاری قرار گرفته اند. اما خوب است بدانید که مقاومت حرارتی این ظروف بسیار پایین است و به همین دلیل فقط برای مواد غذایی سرد و غیراسیدی قابل استفاده هستند. از سوی دیگر قیمت تمام شده این ظروف اغلب بالاست.
ظروف پی وی سی (PVC)
ظروف pvc دوام بسیار بالایی دارند، شفاف هستند و قیمت بسیار مناسبی دارند. اما به این علت که در فرآیند تولید آنها از افزودنی های متعددی استفاده می شود در مرحله بازیافت چالش برانگیز هستند. به همین دلیل خطرات زیست محیطی در مورد آنها وجود دارد. از سوی دیگر ظروف پی وی سی در برابر حرارت مقاومت چندانی ندارند و امکان ایجاد تعییرات شیمایی در مواد غذایی وجود دارد.
ظروف فوم
ظروف فوم یا همان ظروف پلی استایرن منبسط شده (EPS) هستند که به طور گسترده ای در صنایع غذایی استفاده می شوند. ظروف فومی سبک هستند، قیمت مناسبی دارند و در برابر حرارت مقاومند. ظروف فوم معمولاً برای نوشیدنی های گرم، سوپ ها و سایر غذاهای مایع استفاده می شود. با این حال، به دلیل زیست تخریب ناپذیری به راحتی قابل بازیافت نیستند و منجر به آلودگی محیط زیست می شوند.
ظروف کاغذی
ظروف کاغذی به عنوان یک جایگزین دوستدار محیط زیست برای ظروف پلاستیکی و فومی هستند. این ظروف که از منابع تجدیدپذیر مانند سلولز تهیه می شوند براحتی وارد چرخه طبیعت می شوند. این ظروف معمولا برای بسته بندی سالاد، ساندویچ و مواد غذایی خشک استفاده می شوند. البته انواع ظروف کاغذی با پوشش نازک وجود دارد که برای حمل مایعات مناسبند.
ظروف آلومینیومی
ظروف آلومینیومی به دلیل رسانایی حرارتی عالی و توانایی حفظ تازگی مواد غذایی بهترین گزینه برای غذاهای گرم هستند. ظروف آلومینیومی معمولاً برای پخت، کباب کردن و نگهداری غذاهای باقی مانده استفاده می شوند. ظروف آلومینیومی سبک و بادوام هستند و به راحتی قابل بازیافت هستند و در مقایسه با ظروف پلاستیکی یا فومی گزینه ای پایدارتر هستند.
ظروف زیست تخریب پذیر
در سال های اخیر، تقاضا برای ظروف مواد غذایی زیست تخریب پذیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این ظروف از مواد گیاهی مانند نشاسته ذرت یا فیبر نیشکر ساخته شده اند و به گونه ای طراحی شده اند که در طول زمان به طور طبیعی تجزیه می شوند. ظروف زیست تخریب پذیر گزینه پایدارتری برای بسته بندی مواد غذایی یکبار مصرف ارائه می دهند و وابستگی به منابع تجدید ناپذیر را کاهش می دهند.
کلام آخر
در این مطلب سعی کردیم به بررسی انواع ظروف یکبار مصرف از نظر مواد شیمیایی موجود در آنها بپردازیم. به طور کلی نمی توان نسخه ثابتی برای همه موقعیت ها پیچید؛ چراکه ظروف یکبار مصرف با توجه به شیمیایی به کار رفته در آنها خواص و کاربردهای متنوعی دارند که در شرایط خاص بهترین و تنها گزینه محسوب می شوند.
